Kampinoski Park Narodowy

Stworzenie Parku Narodowego na terenach Kampinosu było w owych czasach przedsięwzięciem o niebo trudniejszym i bardziej kosztownym, niż dziś to możemy sobie wyobrazić. Po pierwsze spora część kampinoskich lasów pozostawała w rękach prywatnych, projekt taki wymagał ogromnych kosztów, zabiegów formalnych i targów. Po drugie - na niektórych z tych gruntów swoje dobrze prosperujące gospodarstwa miel bardzo wpływowi obywatele Rzeczpospolitej (m.in. ówczesny wojewoda warszawski i rodzina Marszałka Piłsudskiego). Wreszcie po trzecie - lwia część najwiekszej prywatnej posiadłości leśnej w Puszczy, lasy łomieńskie, już od 1928 były pod kontrolą wojska. Budowano tu olbrzymi kompleks Centralnych Składów Amunicyjnych. Prawdopodobnie z tych względów przed wojną nie udało się stworzyć w Kampinosie Parku Narodowego. Zgodnie z projektem Kobendzy powstały za to trzy pierwsze rezerwaty: w 1936 "Granica" i "Zamczysko", a w 1937 "Sieraków".

Marzenie Romana Kobendzy, do którego on sam niestety już nie doczekał, ziściło się na początku 1959 roku. 16 stycznia Rada Ministrów podjęła uchwałę o utworzeniu Kampinoskiego Parku Narodowego, obejmujący wszystkie leśne pozostałości historycznej Puszczy Kampinoskiej. Weszła ona w życie kilka miesięcy później, wraz ze szczegółowymi rozporządzeniami Ministerstwa Leśnictwa dotyczącymi granic i regulaminu parkowego. KPN zajmuje dziś powierzchnię 38 544 hektarów i jest drugim co do wielkości Parkiem w Polsce. Dzięki utworzeniu Parku Narodowego kampinoskie rośliny i zwierzęta zostały objęte daleko idącą ochroną - zaprzestano regularnych wyrębów, drastycznie ograniczono wstęp do lasów, zaczęto w cywilizowany sposób rugować rolników z najbardziej dzikich obszarów Puszczy. Ogromnym przedsięwzięciem prowadzonym przez Kampinoski Park jest odbudowa dawnej Puszczy - neutralizacja cywilizacyjnych zniszczeń i zalesianie. W ciągu już półwiecza swojej działalności puszczańskie lasy rozrosły się - dziś ponad 71% powierzchni Parku, to las. Oczywiście, nie byłoby to możliwe bez wielkiej akcji wykupywania puszczańskich gospodarstw rolnych. Akcja jest finansowana z publicznych Funduszy Ochrony Środowiska, oraz bezpośrednio ze Skarbu Państwa. Dzięki temu w ciągu ostatnich 30 lat KPN wykupił niemal 2/3 z 14 tysięcy hektarów prywatnych puszczańskich gospodarstw. Wysiedlane są całe wsie, zabudowania oddaje się w zamian za rozbiórkę, a na "oczyszczonym" gruncie już kilka lat później rośnie młody las. Wg. planów już w 2006 w głębi Puszczy miały pozostać jedynie służbowe osady pracowników KPN.

Kampinoski Park Narodowy to nie tylko same zasoby przyrodnicze - bogactwo ziemi, roślin i zwierząt - ale także ogromna instytucja państwowa. Oprócz bezpośredniego zarządzania zasobami Parku, pełni ona funkcje sporego centrum naukowo-edukacyjnego, umożliwiającego tysiącom naukowców, studentów, uczniów i innych zainteresowanych poznawać tajemnice Puszczy. Przy parku działa m.in. biblioteka, centrum konferencyjne, muzeum, oraz wydawnictwo, publikujące książki, broszury i periodyki poświęcone kampinoskiej tematyce. Park współpracuje też intensywnie z wieloma siostrzanymi instytucjami z zagranicy.